ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής, Υπερκινητικότητα)

Τι είναι η ΔΕΠΥ;

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) – είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή με κύρια συμπτώματα την διάσπαση της προσοχής, την υπερκινητικότητα και την παρορμητικότητα. Η ΔΕΠΥ είναι μια από της πιο συχνές νευροαναπτυξιακές διαταραχές της παιδικής ηλικίας, η οποία συνεχίζεται, κατά ένα σημαντικό ποσοστό, και στην ενήλικη ζωή.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ;

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα χωρίζεται σε τρεις βασικούς τομείς συμπτωμάτων:

Α. συμπτώματα απροσεξίας:

– Συχνά φαίνεται ότι δεν ακούει όταν του απευθύνεται ο λόγος.

– Αποτυγχάνει στη συγκέντρωση σε λεπτομέρειες ή είναι απρόσεκτο σε σχολικές εργασίες, τη δουλειά ή άλλες δραστηριότητες.

– Δυσκολεύεται στη διατήρηση της προσοχής σε έργα ή δραστηριότητες παιχνιδιού.

– Συχνά είναι απρόθυμο ή αποφεύγει να εμπλακεί σε έργα που απαιτούν σταθερή και διαρκή πνευματική προσπάθεια.

– Δυσκολία να ακολουθήσει μέχρι τέλους οδηγίες και αποτυγχάνει να διεκπεραιώσει σχολικές εργασίες ή άλλα καθήκοντα που του ανατίθενται στην τάξη ή στο σπίτι.

– Δυσκολεύεται να οργανώσει δουλειές και δραστηριότητες.

– Χάνει συχνά αντικείμενα

– Διασπάται πολύ εύκολα από εξωτερικά ερεθίσματα.

– Συχνά ξεχνά καθημερινές δραστηριότητες.

Β. Συμπτώματα υπερκινητικότητας

– Εμφανίζει συχνά νευρική κίνηση χεριών και ποδιών ή στριφογυρίζει στη θέση του.

– Συχνά σηκώνεται από τη θέση του μέσα στην τάξη ή σε άλλες περιστάσεις στις οποίες επιβάλλεται να παραμείνει καθισμένο.

– Τρέχει ή σκαρφαλώνει με τρόπο που δεν ταιριάζει σε χώρους ή περιστάσεις.

– Συνήθως δυσκολεύεται να συμμετέχει ήσυχα σε δραστηριότητες στον ελεύθερό του χρόνο.

– Βρίσκεται συνήθως σε διαρκή κίνηση

– Συχνά μιλάει υπερβολικά

Γ. Συμπτώματα παρορμητικότητας

– Δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του.

– Απαντά απερίσκεπτα πριν ολοκληρωθεί η ερώτηση

– Συχνά διακόπτει ή παρεμβαίνει σε συζητήσεις-δράσεις των άλλων.

Συνοδά χαρακτηριστικά της ΔΕΠΥ

– Συναισθηματική αστάθεια

– Χαμηλή αυτοεκτίμηση

– Αναβλητικότητα

– Βαριέται εύκολα

– Συχνή απογοήτευση

Σε ποια ηλικία εμφανίζεται η ΔΕΠΥ;

Τα πρώτα σημάδια τη διαταραχής εμφανίζονται από την νηπιακή ηλικία ωστόσο τα πρωταρχικά σημάδια της ΔΕΠΥ μπορεί να γίνουν εμφανή από τη βρεφική ηλικία και να ανησυχήσουν τους γονείς. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του βρέφους που παραπέμπουν ευθέως στην πιθανότητα ύπαρξης ΔΕΠΥ. Παρόλα αυτά, έρευνες έχουν δείξει ότι το 60% των παιδιών που διαγνώστηκαν στην παιδική ηλικία με ΔΕΠΥ ήταν υπερβολικά ανήσυχα ως μωρά και χαρακτηρίζονταν ως δύσκολα βρέφη. Ως βρέφη παρουσίαζαν δυσκολίες στις διατροφικές τους συνήθειες, δυσκολία στη μετάβαση από το γάλα στη στερεά τροφή και ασταθές ωράριο ύπνου, έντονο κλάμα χωρίς προφανή λόγο και αυξημένα επίπεδα κινητικής δραστηριότητας. Επιπρόσθετα, άργησαν να μιλήσουν και άργησαν να αποκτήσουν έλεγχο των σφιγκτήρων.

Πώς γίνεται διάγνωση της ΔΕΠΥ;

Η διάγνωση της διαταραχής γίνεται μέσω κλινικής εξέτασης από παιδοψυχίατρο/ψυχίατρο, αναπτυξιολόγο ή παιδονευρολόγο.

Για να διαγνωστεί ένα παιδί με ΔΕΠΥ θα πρέπει να εμφανίζει 6 ή περισσότερα κριτήρια από τον κάθε τομέα για περισσότερους από 6 μήνες, και κάποια από αυτά  να υπάρχουν πριν την ηλικία των 7 ετών.

Πώς αντιμετωπίζεται η ΔΕΠΥ;

Η ΔΕΠΥ σε αρκετές περιπτώσεις συνυπάρχει ή προκαλεί και άλλες δυσκολίες στο παιδί, όπως δυσκολίες στο συντονισμό των κινήσεων του, αδεξιότητα, μαθησιακές δυσκολίες, καθυστέρηση στην ανάπτυξη της ομιλίας, διαταραχές λόγου και άρθρωσης,  προβλήματα συμπεριφοράς, άγχος. Εξαιτίας της παρορμητικότητάς τους έχουν περισσότερα ατυχήματα από άλλα παιδιά και χρειάζονται μεγαλύτερη επίβλεψη. Συνήθως αθετούν τους κανόνες που θέτουν οι γονείς ή οι εκπαιδευτικοί. Η αντιμετώπισή της επομένως πρέπει να είναι εξατομικευμένη και ολιστική, να προσαρμόζεται δηλαδή στις συγκεκριμένες ανάγκες του κάθε παιδιού και να περιλαμβάνει, όπου χρειάζεται, συνδυασμό θεραπευτικών παρεμβάσεων όπως εργοθεραπεία, ειδική αγωγή, λογοθεραπεία, ψυχοθεραπεία και συμβουλευτική γονέων.